شنبلیله (Fenugreek) شنبلیله گیاهی است که عموما در نواحی اطراف دریای مدیترانه و جنوب آسیا رشد می کند و در کشورهای هند، چین، پاکستان، ایتالیا، مصر، یونان و … به وفور یافت می شد و یکی از گیاهان پر مصرف ایرانیان میبایشد و دارای ارزش غذایی و خواص دارویی و درمانی بسیاری است.
شنبلیله داراى برگهاى متناوب مرکب شامل ۳ برگچه که قسمت انتهایى هر برگچه دندانهدار است. رنگ تخم شنبلیله قهوهاى، بوى آن قوى معطر و طعمش تلخ است. شنبلیله بهطور کلى دو نوع است: یکى گونه زینتى و معطر است و دومى گونه خوردنى.
در طب سنتی از این گیاه برای درمان بسیاری از بیماری ها استفاده میشود و دارای خواص ضد چربی، تقویت کننده قلب، مدر، کاهنده فشار و قند خون، ضد سرطان، ضد میکروب به ویژه باکتری و قارچ، ملین، مسهل، تب بر، ضد آماس و التهاب، شیرافزا، اشتها آور و محرک معده است.
جدول ارزش غذایی تخم شنبلیله
مواد و محتویات مقدار در ۱۰۰ گرم
دانه شنبلیله از مقادیر فراوانی موسیلاژ تشکیل شده است که التهاب روده و معده را به وسیله پوشاندن جدار معده و روده کاهش میدهد.
افزودن 1 قاشق چایخوری دانه شنبلیله به غذاها برای رفع سوزش سر دل و رفلاکس توصیه میشود. پیشنهاد دیگر حل کردن یک قاشق چایخوری از پودر دانه شنبلیله در آب یا آب میوه قبل از وعده غذایی میباشد. همچنین این گیاه خاصیت هضم کنندگی و ملین دارد و در بسیاری از داروهای گیاهی به عنوان laxative (ملین) استفاده میشود.
گیاه شنبلیله به عنوان یک گیاه تببر شناسایی شده است. بهترین حالت ، مصرف دانه شنبلیله به همراه لیمو و عسل در زمان بیماری است.
برای این منظور 1-2 قاشق چایخوری دانه شنبلیله را 3 مرتبه در روز به همراه چای سبز دم کنید و بعد از آن به همراه 1 قاشق چایخوری عسل و کمی آب لیموترش تازه میل نمایید.
شنبلیله به بیشتر شدن شیر مادر کمک می کند. تحقیقات نشان داده اند که ۲۴ تا ۷۲ ساعت پس از مصرف شنبلیله ، شیر مادر تا ۵۰۰ درصد بیشتر می شود. با این که دلیل اصلی این مسئله هنوز شناخته نشده است امّا محققان حدس می زنند که روغن موجود در تخم شنبلیله دلیل آن باشد. بنابراین ، به مادران شیردهی که می خواهند شیری بیشتری دارا باشند ، توصیه می شود که روزی سه مرتبه و حداقل ۵۰۰ میلی گرم تخم شنبلیله مصرف کنند.
شنبلیله نقش موثری در کاهش قند خون دارد؛ طبق مطالعات متعدد صورت گرفته مصرف روزانه ۵۰۰ میلی گرم شنبلیله، تری گلیسرید را کاهش و HDL (چربی خوب) را افزایش می دهد؛ در دانه شنبلیله اسید آمینه ای به نام «هیدروکسی ایزولوسین» وجود دارد که این اسید آمینه ترشح انسولین را تسریع می کند.
برخی از کاربردهای شنبلیله برای مردان در برگیرنده درمان اختلال نعوظ و سایر مشکلات مردانه همچون طاسی سر است. این موضوع بدین خاطر است که شنبلیله می تواند میل جنسی و سطح تستوسترون را افزایش دهد.
با اینکه استفاده کردن از درمان های طبیعی برای بهبود بیماری ها یا بهبود عملکرد جنسی به مشورت با پزشک نیاز دارد اما مکمل های تهیه شده از شنبلیله می تواند میل و تمایل جنسی را در مردان افزایش دهد و یک درمان طبیعی برای چنین مشکلاتی باشد.
شنبلیله به دلیل دارا بودن فیبر و محلول های فیبری در درمان یبوست و اسهال و ناراحتی های گوارشی موثر می باشد.
مواد موجود در شنبلیله با اثرگذاری که بر جداره معده و روده دارد به تسکین التهاب دستگاه گوارش کمک می کند. همچنین این گیاه برای رفع سوزش سر دل و رفلاکس اسید معده مناسب بوده و مصرف یک قاشق چای خوری تخم شنبلیله با غذا یا آب میوه خموثر تر است.
شنبلیله دردهای زایمانی را تشدید کرده و منجر به انقباض در ناحیه رحم می شود. لذا زایمان طبیعی را برای افراد تسهیل می کند. به همین دلیل در زمان زایمان مصرف دزهای بالای شنبلیله به منظور القای زایمان طبیعی و راحت توصیه می شود
براي درمان راشيتيسم 15-10 گرم تخم شنبليله را در يك ليتر آب به مدت نيم ساعت دم كرده، روزي 3 فنجان بمدت يك هفته ميل كنند.
براي درمان لاغري دانه شنبليله را به صورت پودر درآورده با عسل مخلوط نموده روزي يك قاشق بخورند 30 گرم دانه شنبليله و 150 گرم عسل. دو هفته مصرف و يك هفته استراحت.
برگ شنبليله به خاطر وجود سولفور و كلر به مقدار زياد در آن يك پاك كننده خوب براي كبد و ريه ميباشد و اخلاط ريه را بيرون ميريزد.
براي برطرف كردن التهاب و تورم پلكهاي چشم براثر خستگي زياد يا حساسيت به نور تخم شنبليله را جوشانده آب آن را به صورت كمپرس روي چشمها بگذاريد يعني پارچهاي تميز را خيس كرده روي چشم بگذاريد.
كساني كه نقرس دارند 5 گرم شنبليله خشك را در 150 سيسي آب دمكرده ميل كنند.
جهت رشد موها با دم كرده شنبليله موها را ماساژ دهيد 10 گرم شنبليله خشك 200 گرم عرق بيد. پودر را در عرق بيد جوشانده فوراً برداريد بگذاريد ولرم شود صاف كرده موها را ماساژ دهيد.
تخم شنبليله غده لوزالمعده را تقويت ميكند و اختلالات حاصله از كم غذايي را درمان ميكند.
براي دفع بياختياري ادرار تخم شنبليله را 4 گرم در يك ليوان آب دم كرده عصر بنوشند.
سردردهاي ناشي از سوء هاضمه از خشك شده شنبليله همراه با سياه دانه نيم گرم بالاي غذا ميل شود.
يك غذاي خوشمزه با شنبليله كه چاق كننده هم ميباشد: شنبليله 200 يا 500 گرم + روغن 200 گرم + آرد 2 قاشق + پياز يك عدد + تخممرغ 3 عدد. پياز داغ كرده آرد را اضافه و تفت داده بعد شنبليله را تفت داده و اضافه كرده سپس آب اضافه ميكنيم وقتي جوش آمد تخممرغها را داخل آن ميشكنيم اين غذا براي 3 يا 4 نفر است.
براي درمان فشار خون هر صبح ناشتا 4 گرم شنبليله خشك را دم نموده ميل شود، به مدت يك يا دو هفته.
یک قاشق چای خوری تخم شنبلیله کوبیده را در یک قوری آب جوش بریزید و بگذارید ۳۰ دقیقه به خوبی دَم بکشد، می توانید به آن کمی لیمو ترش و عسل نیز اضافه کنید.
